Bu sıralar süpernovalar konusunda haberler ard arda geliyor. Şüphesiz evrendeki en görkemli olaylardan biri olan yıldız patlamalarının bizim galaksimizde en yakın zamanda gerçekleşeni geçen hafta
duyurulmuştu. Bu hafta ise bir yıldız ilk defa patlama anında gözlendiği haberi yayınlandı. Böylesi nadir olayları tam patlama anında yakalayabilmek için gerçekten doğru zamanda, doğru yere ve üstelik doğru teleskopla bakmak gerekiyor. Görünüşe göre Princinton Üniversite'sinden Alicia Soderberg için bu koşulların hepsi sağlanmıştı.
SWIFT uydu teleskobu ile SN2008D patlamadan önce alınan görüntüler(sağdaki X-ışını, soldaki görünür ışık)
SN2008D patladıktan sonra alınan görüntüler (soldaki X-ışını, sağdaki görünür ışık)
Swift uydu teleskobu ile gözlem sonucu yapılan keşif patlama anını gözleyen bir ilk. Bunun öncesinde süpernovalar patladıktan günler sonra keşfedilerek, görünür ışıkta incelenir ve bilgi alınmaya çalışılırdı. Süpernovaların patlama sırasında yüksek enerjili X-ışını yaydıkları tahmin ediliyordu fakat şu ana kadar gözlenememişti. Keşif sonucu X-ışınları keşfedildi ve supernova araştırmaları için yepyeni bir ufuk açıldı.
Patlamanın ardında 10 gün sonra Chandra X-ışını teleskobu ile alınan görüntü (Kaynak Chandra X- Ray Observatory)Ocak ayında Sodeberg yaklaşık bir ay önce patlamış bir supernova
SN 2007uy'yi incelemek için gözlerini 90 milyon ışık yılı uzaklıktaki sipiral galaksi
NGC 2770'ye çevirmişti. Gözlemleri sırasında galaksinin başka bir noktasında yüksek bir ışınım patlaması olduğunu gözlemledi ve hemen konumu kaydedip diğer gözlemevlerinin doğrulamalarını istedi. Doğrulamalar geldiğinde şu ana kadar ilk defa bir supernovanın ilk evresinde patlamayı gözlemlediğini anladı. Gözlenen bu yeni supernovanın katolog numarası
SN 2008D olarak atandı. Nature dergisinin bu haftaki sayısına gönderilen makalede X-ışını patlamasının supernovanın merkezindeki yıldızdan gelen bir şok dalgası olduğu belirtildi.
Süpernovalar yakıtını tüketmiş çok büyük yıldızların, kütle çekim etkisine yenilip çekirdeklerinin çöktüğünde büyük bir patlama ile nötron yıldızlarına ya da karadeliklere dönüşmeleri sırasında oluşuyor. Supernovaların görünür ışığın yanında artık X-ışını spektrumunda da aramalarının hızlanacağını belirten araştırmacılar, bu keşfin supernova araştırmalarında önemli bir milad olduğunu açıkladılar.
Kaynak : UniverseToday, space.com, Chandra X-Ray Observatory
0 yorum:
Yorum Gönder