Max Planck Radyo Astronomi ve Avrupa Güney Yarım Küre Gözlemevi(ESO)'nden araştırmacılar komşu gökadalardan biri olan Büyük Macellan Bulutu'nda ölmekte olan süper-dev bir yıldızın yakın görüntüsünü elde ettiler. Yıldızların bizlere uzaklıkları çok fazla olduğundan yakın görüntü elde edilmesinin çok zor olduğunu belirten yetkililer keşfi Şili'deki 8m'lik teleskoplardan oluşan VLTI sistemini girişim metoduyla kullanıp 60m'lik bir teleskobun çözünürlüğünü elde ederek yaptılar. Yıldızın gözlemlerde ölüm anı sebebiyle etrafında kalın gaz ve toz kabartısı oluşturduğu görüldü. Güneş'imizden 25 kat daha büyük olan yıldız şu anda o kadar hızlı madde saçıyor ki, kütlesinin %10-%40'ını kaybettiği düşünülüyor.
Yıldızlar ölüm evrelerinde etraflarına devasa materyal fırlatırlar ve yavaş yavaş küçük bir hacmin içine sıkışırlar. Fırlattıkları materyaller yıldızın etrafında bir kabartı şeklinde toz bulutları oluşturur. Bir yıldızın supernova olarak patlamadan önce öldüğünü gösteren en önemli işaret bu oluşumlardır. Fakat yıldızların uzaklıkları nedeniyle bu oluşumları şu ana kadar gözleme imkanı olmamıştı. Araştırmacıların birden çok teleskobu bir arada girişim (interferometer) yöntemiyle birleştirmeleri sonucu ulaştıkları çözünürlük bizim galaksimiz dışındaki ölen bir yıldızı görüntülemeye bile yetti!VLTI ve ESO'daki araştırmacılar yıldızın etrafındaki toz kabartısının termal ışınımını incelemek için orta-kızıl ötesi bandında çalışan MIDI girişim aracını kullanarak 8m büyüklüğündeki üç teleskobu birleştirerip elde ettikleri girişim teleskobu ile Büyük Macellan bulutundaki ölen süper-dev yıldız WOH G64'un görüntüsünü elde ettiler. Yıldız bizden 160.000 ışık yılı uzaklıkta bulunuyor.
Araştırma sonucu elde edilen veriler teorik olarak hesaplanan modellere çok benziyor. Yıldızın etrafında oluşması beklenen toz bulutları gözlenen kabarmalarla teyit edilmiş oldu.
Ölen bir yıldızın etrafında oluşan toz bulutlarının ilüstrasyonuSüper-dev yıldız WOH G64'ün büyüklüğü Saturn'ün Güneş etrafındaki yörüngesi kadar ve gözlenen kabartının boyutları ise bundan çok daha büyük; iç yarıçapı 120 astronomi birimi (1 astronomi birimi=Dünya Güneş arası uzaklık/8 ışık dakikası) ve kalınlığı ise 1 ışık yılı.
Bin yıl ya da daha fazla süre sonra WOH G64'de tıpkı Büyük Malcellan Bulutsusu'nda gözlenen 1987A gibi bir supernova ile patlayacak. Kütlesine ve bize olan uzaklığına bakılarak patladığı zaman Dünya'dan çıplak gözle görülebileceği belirtiliyor.
Bin yıl ya da daha fazla süre sonra WOH G64'de tıpkı Büyük Malcellan Bulutsusu'nda gözlenen 1987A gibi bir supernova ile patlayacak. Kütlesine ve bize olan uzaklığına bakılarak patladığı zaman Dünya'dan çıplak gözle görülebileceği belirtiliyor.
Kaynak : Max Planck Institute
0 yorum:
Yorum Gönder