Bir Bilim Aktivistinin Portresi: Neil Turok

Evrenin ilk anlarındaki meşhur Büyük Patlama'yı ve onun öncesini inceleyen, bu konuda bilimin en uç teorilerinden biri olan çevrimsel evren modelini ortaya koyan teorik fizikçi Neil Turok hakkında bahsetmek istiyorum bu yazıda. Bunun öncesinde Turok'un devrimsel çalışmaları hakkında hatırlarsanız detaylı bir makale yazmıştım : "Büyük Patlama!...Fakat patlayan neydi?" Kendisi günümüzde büyük çoğunlukla kabul gören ve evrenin sonlu bir geçmişi olduğunu(yaklaık 13.7 milyar yıl) savunan Büyük Patlama teorisine farklı bir bakış açısı getirip, aslında patlamanın öncesinde de evrenin var olduğunu, hatta bu patlamaların çevrimsel olarak gerçekleşip tıpkı bizim mevcut evrenimiz gibi yeni evrenler doğurduğunu iddia ediyor. Turok bu fikirleriyle tarih öncesi efsanelerde, hatta bir çok dinde sözü geçen ve yakın zamana kadar metafizik olarak anılan evrenin kökeni hakkındaki konuları test edilebilir, matematiksel modelleriyle ortaya koymuş oldu.

Neil Turok uzun zamandır aralarında Stephen Hawking'in de bulunduğu günümüzün en başarılı teorik fizikçileri ile beraber çalışıyor. Yakın zamanda Kanada'da bulunan Perimeter Teorik Fizik Enstitusu'nun de başına geçti. Turok'un bahsetmek istediğim yönü aslında kurduğu evren modelleri değil, onlar hakkında yeteri kadar konuştuk zaten. Asıl ilgimi çeken Turok'un bilim eğitimine verdiği önem ve bu yönde gerçekleştirdiği muhteşem girişimler.

Güney Afrika'da doğan Turok üniversite eğitimine kadar Afrika'da kalmış ve ordaki bir çok zorlukla yüzleşmiş. Ardından Cambridge'e eğitim almak için gelen Turok, alanında kendini kanıtladıktan sonra zamanında kendine verdiği sözü tutarak Afrika'ya geri dönüp, bu kıta için bir şeyler yapmaya başlamış. Bilimin, bireyleri ve dolayısıla toplumları nasıl geliştirip, şekillendirdiğine birinci elden şahit olduğundan kafasındaki modeli ortaya koyup çalışmalara başlamış. Aklındaki şey Güney Afrika Cumhuriyeti'ne bir Matematik Bilimleri Enstitusu açmak. Afrika'nın 20'ye yakın ülkesinden genç ve muhteşem zihinleri bir araya getirerek kaliteli bir eğitim almalarını ve bunu daha sonra kendi ülkeleri için kullanmalarını sağlayacak bir eğitim programı belirlenmiş ve proje şu anda 6. yılında 300'ün üzerinde mezun vermiş durumda.. Neil Turok bir sonraki Einstein'ın Afrika'dan çıkması için elinden geleni yapıyor. Neil Turok'un muhteşem hikayesini kendi ağzından dinlemek gerekirse :



Turok, geçen yıl "Dünya'yı daha iyi bir yer haline getireceği" adına bir dilek dileyenlere verilen TED Wish Prize'ı aldı ve şimdi de Matematik Bilimleri Enstitulerini tüm Afirika'ya yaymaya çalışıyor. Temel bilimler eğitiminin öncelikle bireyler ve ardından toplumlar için ne kadar önemli olduğunun altını çiziyor. "Gelişmiş ülkeler" tarafından yapılan sürekli ekonomik yardımlarla ayakta tutulduğuna inanılan Afrika'yı yine sadece Afrika'lıların kurtarabileceğini söylüyor.

Konuyla ilgili geçen günler BBC radyoda Neil Turok ile yapılan söyleşiyi de dinlemenizi tavsiye ederim :

BBC Podcast - Science Action with Neil Turok

Bence, Neil Turok'un çalışmaları elinde bilim konusunda bilgisi ve imkanları olan herkesin "Dünyayı daha iyi bir yer haline getirmek" için kolları sıvayıp birer bilim aktivisti olmaya çağırıyor. Siz de kulak vermek istemez misiniz?