Planck'ın Gözüyle Soğuk Galaksi

Mayıs ayında büyük heyecanla fırlatılan Planck uydusu görevinin birinci yılını doldurmaya hazırlanırken harika görüntüler göndermeye başladı bile. Gökyüzünün tamamını geniş bir dalgaboyu aralığında tarayan uydu Galaksimizin merkezindeki soğuk gaz ve toz bulutlarının detaylı bir görüntüsünü elde etti.

Telif Hakkı: ESA and the HFI Consortium, / IRAS

Yukarıdaki görüntü Planck'ın çalıştığı dalga boyu göz önüne alınırsa tabii ki sahte renkler kullanılarak renklendirilmiş bir görüntü. Kırmızı renkli bölgeler mutlak sıfırın on derece kadar üzerinde yani - 260 santigrat dereceler seviyesinde soğuk tozları gösterirken, beyazlar ise -240 santigrad derecelerde nispeten daha ılık, dolayısıyla yeni yıldız oluşumları için elverişli bölgeleri işaret ediyor. Fotoğrafın alt kısmındaki beyaz çizgi Samanyolu'nun diskini gösteriyor; yıldızlar arası maddenin en yüksek yoğunlukta olduğu bölgenin disk bölgesi olduğu göz önüne alınırsa neden beyaz ile işaretlendiği açıklığa kavuşuyor... Bu toz yapılara aynı zamanda gaz yapıları da eşlik ediyor fakat bu dalgaboyunda görünmüyorlar.

Aşağıdaki görüntüde ise Planck ile birlikte fırlatılan Herschel uydusunun Kartal Takımyıldızı bölgesinden aldığı görüntü ile Planck'ın aynı bölgeden aldığı görüntülerin bir karşılaştırması bulunuyor. Herschel'in elde ettiği detaylı ve daha küçük ölçekli görüntüsünün Planck'ın geniş alan görüntüsüyle uyuştuğu göze çarpıyor.

Soldaki görüntüde Herschel'in, sağdaki ise Planck'ın elde ettiği görüntü görülüyor ( Telif Hakkı: ESA/HFI Consortium [sağ]. ESA/SPIRE and PACS consortia/P. André (CEA Saclay) for the Gould’s Belt Key Programme Consortium[sol])

Fotoğraflar iyi güzel de Planck'tan biz kozmik mikrodalga fon ışınımının detaylı görüntülerini beklerken Galaksi diskindeki toz bulutlarının görüntüsü de nerden çıktı? Planck, gökyüzünün tamamını tarayarak bir taraftan kozmik mikrodalga fon ışınımı haritası çıkarırken üzerindeki gözlem araçlarının dalgaboyu çalışma aralığı geniş olduğundan bu gibi konu dışı veriler de elde ediyor. Bu veriler doğrudan kozmoloji için hayati öneme sahip olmasalar da yıldız oluşumu gibi konularda birçok ipucu barındırıyor. Ama asıl beklediğimiz olay Planck hakkında eskiden yazdığım yazılarda bahsettiğim kozmik mikrodalga fon ışınımı haritası. Evrenin içeriği, geometrisi, oluşumu ve geleceği hakkında büyük sorulara iddialı cevaplar sunacak verilerin yayınlanmasına ise daha iki yıl var diyebiliriz. Bu iki yıl süresince de bu gibi görüntülerle idare edeceğiz...