Tam Güneş Tutulmaları genellikle, Ay’ın tam gölgesi ya da yarı gölgesi içinde kalma durumuna göre “Tam Tutulma” ya da “Halkalı Tutulma” şeklinde izlenir fakat 3 Kasım Pazar günü gerçekleşecek tutulma her iki özelliği de bir arada barındıran nadir bir Güneş Tutulması, yani bir hibrit tutulma! Atlas Okyanusu üzerinden başlayıp yavaş ilerleyerek özellikle Afrika kıtasından en iyi gözlenebilecek Tam Tutulma hattı ne yazık ki Türkiye için fazla güneyde kalıyor. Afrika’ya gitme fırsatınız yoksa ve tutulmayı yine de canlı izlemek için yanıp tutuşuyorsanız yazının sonunda size bir önerim olacak!
Güneş Tutulmaları, bildiğiniz gibi Ay’ın Güneş ve Dünya arasına girmesiyle gerçekleşiyor. Bu seferki durumu farklı kılan ise tutulma hattı boyunca Tam Tutulma ya da Halkalı Tutulma’dan yanlızca biri değil her ikisinin de izlenebilecek olması. İlk etapta Ay’ın tam gölgesi Atlas Okyanusu üzerinde harekete geçtiğinde Halkalı Tutulma olarak başlayacak olan tutulma, gölgenin yüzeyde ilerlemesiyle Dünya’nın da eğriliği göz önüne alınarak Dünya yüzeyi ile Ay arasındaki mesafenin azalmasıyla, tutulma Tam Tutulmaya dönüşecek ve böyle devam ederek sona erecek..
Telif Hakkı: Michael Zeiler – Eclipse Maps
Yukarıdaki grafikte, Tam Tutulma hattı sarı renkle belirtilmiş ve 1.0 ile derecelendirilmiş. Bu hattan uzaklaştıkça, tutulmadaki azalma 0.9, 0.8 .. olarak gösterilmiş. Bu sayılara karşılık gelen tutulma görüntüleri ise sağ üstte. Türkiye 0.1 bandında olduğundan tutulma miktarı 0.1’in altında yani fark etmek çok çok güç! Tutulma ile ilgili hazırlanmış bu ve daha birçok muteşem haritaya kartograf Michael Zeiler’ın “Eclipse Maps” sitesinden ulaşabilirsiniz.
Afrika üzerinden geçişi merakla beklenen Tam Tutulmanın Türkiye saati ile 14:46’da, en uzun görüleceği yer Libya kıyılarının güney-batısı fakat süresi yaklaşık 100 saniye kadar…
Yazının başında bahsettiğim üzere, eğer bir “Tutulma Avcısı” olup da çoktan Afrika yolculuğu hazırlıklarına başlamadıysanız, bu tutulmayı hala canlı olarak bilgisayarınızın başında izleme imkanınız var! Bunun öncesinde uzaktan bağlanarak teleskopları ile Güneş fotoğrafları çektiğim GLORIA projesi ekibi, Kenya’da Tam Tutulmayı izlemek ve bilgisayarları başından herkese izletmek için yola çıktılar bile. Bulundukları konumdan tutulma toplam 2 saat 15 dakika sürecek fakat Tam Tutulma süresi yanlızca 15 saniye olacak. Tutulmanın başında ve Tam Tutulma sırasında olmak üzere iki kısa canlı yayın ile uzmanların yorumlarıyla internette yayın yapacaklar. Yayınların zamanları Türkiye Saati ile aşağıdaki gibi:
1.Yayın: 14:00 – 14:05 arasında yaklaşık 5 dakika (Tutulma başlangıcında)
2.Yayın: 16:20 – 16:30 arasında yaklaşık 10 dakika (Tam tutulma sırasında)
Yayın live.gloria-project.eu adresinden izlenebilecek. Ayrıca saat 15:00’den sonra parçalı tutulmanın fotoğrafları GLORIA internet sitesine sürekli olarak eklenecek.
Pazar günü oturduğunuz yerden Güneş Tutulması Keyfi yaşamak için bu yayınları takviminize mutlaka ekleyin!
Kaynaklar:
Total Solar Eclipse 2013 – GLORIA Project
2 yorum:
Sevgili Arif çok güzel bir yazı, paylaşım için teşekkürler :)tutulma günü 3 kasım, pazar olmasa imiş, bir çok öğretmen gloria ve gökgünce sayesinde sınıflarında öğrencileriyle canlı bağlantı kurabilirdi...
Evet, tutulmanın Pazar günü olması sınıfta beraber gözlemeleri için bir engel fakat öğretmenler bu olayı kullanarak öğrencilere harika bir ödev verebilirler. Konuyla ilgili "Eğitim Materyali" olarak verdikleri harika bir dokuman var ve dokumanda bir proje önerisinde bulunuyorlar. Tam Güneş tutulması sırasında, hava sıcaklığının değişimini, belirli aralıklarla kayıt ederek Güneş Tutulması ile sıcaklığın minimuma düşüşü arasındaki zaman farkını ölçüp bu verileri grafiğe döküyorsun. Bu verileri kullanarak bilimsel bir çalışma olarak "atmosferin termal tepkisini" ölçmen mümkün.. Yayınladıkları dokumanda bütün detaylar mevcut, adım adım herşeyi anlatıyorlar. Dokumanın bağlantısı: http://bit.ly/1bGG4WL
Bunu ille de sınıf ortamında yapmak zorunluluğu yok elbette; örneğin ben kendi evimde bilgisayarımdan bu verileri GLORIA'nın sitesinden kayıt edeceğim ve sonucu da buradan paylaşacağım.. Epey eğlenceli birşey olacak. Siz de Aziz ile denemelisiniz bence, Nuray!
Yorum Gönder