Jules Verne kıtaplarından kaptığım bır merak var; sanki 1900'lerin başında Dünya'nın kutup bölgelerine dair çok az şey biliyormuşçasına okuduğum her kitap, izlediğim her belgesel-film, karşılaştığım her hikaye beni çok heyecanlandırıyor. Tıpkı bugün haberlerini okuduğum keşif gibi: 1915 yılında ünlü kutup kaşifi Ernest Shackleton'ın Antarktika'yı boydan boya geçmek üzere planladığı keşif için kullandığı ve yolunda gitmeyen birçok nedenden ötürü Shackleton ve mürettabatın gözleri önünde yavaş yavaş buzların arasında batan Endurance gemisinin batığına sonunda ulaşıldı!
Geçen sene BFI'ın yayınladığı ve Shackleton'ın 1914-1916 yılları arasındaki bu iddialı keşif gezisinde ekipteki fotoğrafçı Frank Hurley'in görevin umutlu başlangıcından, geminin yavaş yavaş buzların arasında kayboluşuna kadar tüm anlarını kameraya aldığı film 'South'u gözlerime inanamayarak izlemiştim. 1915 yılından boylesine etkileyici bir yapıma mı, yoksa gözler önüne serdiği kanlı canlı hikayenin dramatikliğine mi şaşırsam bilemedim; her iki efora da şapka çıkarmak gerektiği kesin.
Endurance'ı uzun zamandır Antarktika buz kabuğu altında arayan ekip, bu seneki buz kabuğunun 70'lerden beri en ince durumda olmasını fırsat bilerek aramalarını genişletip sonunda Weddel Denizi'nde sürüklenip yüzeyin 3km altında 'demirlediği' yerde batığa ulaşmayı başardı. Haberdeki görüntüyü gördüğümde karşımda neredeyse ahşap yapısı hemen hemen hiç zarar görmemiş, sanki zaman durdurulup o anda 'oynat' denmiş gibi bordasının baş kısmında Endurance yazısı ve altında beş uçlu ünlü yıldız ile yıllardır hemen hemen hiç değişmemiş bır şekilde duruyor... Bölgedeki soğuk sularda, ahşabı kemirecek biyolojik canlılığın olmaması bu insanlık mirasının günümüze kadar böylesine ulaşmasını sağlamış. Antartika Antlaşması gereği olarak da hiç bir parçasına dokunulmadan uzun yıllar boyunca bu haliyle korunacak.
Endurance ve Shackleton'ın bu keşif görevi, mürettebatın Antarktika'nın zorlu koşullarında kışlama deneyimleri ve sonunda gemilerini kaybetmelerine rağmen müthiş bir 'dayanıklılıkla' kurtulma hikayeleri, insanların tarihin o dönemlerinde 'bilinmeyeni keşfetme' uğruna nelere katlandığını çok dramatik bir şekilde gösteriyor. 1800'lerin son dönemlerinde Jules Verne'in yazdığı romanlarda bilinmezlerle ve birçok spekulasyonla ele alınan kutup bölgeleri hakkında günümüzde çok daha fazla şey biliyor olsak da, Endurance keşfinin de gösterdiği gibi bu bölgelerin keşfinin tarihinden günümüze gelen kalıntılar dahi bizi heyecanlandırıp, hayal gücümüzü zorlamaya devam ediyor.
BBC'nin detaylı haberi için: Endurance: Shackleton's lost ship is found in Antarctic
