Bloga ilk yazdığım yazı, Hubble Uzay Teleskobu'nun 18. yılı anısına yayınlanan 'Çarpışan Galaksiler' fotoğraf kolleksiyonu üzerineydi [Çarpışan Galaksilerle Başlamak!]. Yörüngeye gönderildiği ilk zamanlardan beri insanlığın evrene dair ufkunu genişletmekte her zaman bir fener görevi görmüş olan bu olağanüstü teleskop, uzun süre bu özelliğini korumayı başardı çünkü ardılı olan James Webb Uzay Teleskobu yıllardır planlanmasına rağmen bir türlü proje olarak sona eremedi. Ta ki uzun bekleyişin verdiği hayal kırıklıklarının gölgesinde bu yıl sessiz sedasız yörüngeye gönderilene kadar... Hubble gibi bir teleskobu tahtından edecek bir teleskop için nispeten gösterişsiz bir uğurlama yapılmış olsa da, astronomi çevreleri kendilerini neyin beklediğini çok iyi bildiğinden, her ay kapak konularına taşınan James Webb Space Telescope (JWST) temalı yazılar, röportajlar uzun yılların verdiği sabırsızlığı ve gelmekte olanın heyecanını gözler önüne sermeye başlamıştı bile. Geçtiğimiz aylarda teleskobun resmi olarak ilk yayınladığı görüntüler tüm bu zamandır bekleyişe fazlasıyla değdiğinin şahidi oldular.
Yayınlanan beş fotoğrafın her biri modern astrofiziğin en aktif alanlarına şahitlik eden inanılmaz detaylar ve muhteşem görsellik barındıran nitelikte. Bunlardan biri, aşağıdaki fotoğraf, Carina Bulutsusu'ndaki aktif yıldız oluşum bölgesi NGC 3324 yeni oluşmuş yıldızlar ve etraflarındaki gaz ve toz bulutlarını detaylı bir şekilde gösteriyor [detaylar için].
Telif Hakkı: NASA, ESA, CSA, STScI
Bir diğer inanılmaz detaylı fotoğraf ise, yazının başında bahsettiğim 'etkileşen galaksi'ler sınıfının üyelerinden Stephan’s Quintet galaksi grubu. James Webb'in 6.5 metrelik aynası ve kızıl ötesi bantta gözlem yapabilmesi sayesinde birbiriyle etkileşen bu galaksilerdeki olayın geniş ölçekli etkileri nedeniyle tetiklenen yıldız oluşumu ve etrafa saçılan gaz ve toz bulutları bunun öncesinde göremediğimiz detayları gözler önüne seriyor [detaylar için].
Telif Hakkı: NASA, ESA, CSA, STScI
Diğer yayınlanan fotoğraf ve bilgileri teleskobun resmi sitesindeki duyuru yazısından inceleyebilirsiniz. Her biri üzerine ayrı birer yazı yazılacak nitelikte ve detayda görüntüler...
Bunların etkisi daha geçmemişken bu hafta yayınlanan görüntü hepsinin ötesinde benim nefesimi kesmeye yetti! M13 Kartal Bulutsusu'nda geçmişte Hubble'ın da hedeflerinden biri olan 'Pillars of Creation' olarak adlandırılan bir yıldız oluşum bölgesi, bunun öncesinde görülmediği detaylarıyla fotoğraflanmıştı. Gaz ve toz bulutlarının ortamdaki görünür ışığı absorb etmeleri nedeniyle gözle görülmeyen fakat kızıl ötesi ışınlarda parıl parıl parlayan bu bölge, arkadaki aktiviteyi saklasa da yoğun yıldız oluşumuna ev sahipliği yapıyor.
Telif Hakkı: NASA, ESA, CSA, STScI; J. DePasquale (STScI), A. Pagan (STScI)
Astronomi haberlerini takip ettiğimiz sitelerde artık her hafta JWST'nin gerçekleştirdiği, bunun öncesinde hayal bile edemeyeceğimiz tarzda bulgularla karşılaşmaya başlıyoruz yavaş yavaş. Bu hafta örneğin gözlemlerden birinde yer alan, kırmızıya kayma değerinden yola çıkarak evrenin ilk 200 milyon yılında olduğu hesaplanan bir galaksi haberi oldu. Evrenin daha ilk evrelerinde böyle bir yapının gözlenebilmiş olmasının zorluğunun ötesinde, böyle bir şeyin söz konusu 'kısa' sürede bir araya gelebilmesi bile akıllarda birçok soru oluşturup, bilinenleri sorgulmaya yönlendiriyor. İlk birkaç ayında bize sunduğu görüntüler ve bulgular bile bu kadar ufkumuzu açmışken, önümüzdeki yıllarda JWST sayesinde öğreneceklerimiz, sizi bilimem ama, beni fazlasıyla heyecanlandırıp, sabırsızlandırıyor!
